فرونشست زمین و افق تاریک پیشروی اصفهان
تاریخ انتشار: ۲۲ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۲۰۸۱۰۴
ایسنا/اصفهان برخی کارشناسان بر این باورند که با پیشروی فرونشست زمین و کمآبی زمانی میرسد که دیگر امکان توسعه فعالیت اقتصادی در استان وجود ندارد، بنابراین ما با شهر و استانی روبرو میشویم که فقیر و روبه زوال خواهد بود.
در بخش نخست «میزگرد ایسنا با موضوع فرونشست زمین و تأثیر آن بر اقتصاد اصفهان» به آخرین نقشه فرونشست زمین در اصفهان مربوط به سال ۱۴۰۰، اقدامات صورت گرفته در این خصوص و همچنین اثر این پدیده بر صنعت اصفهان اشاره شد، اما باید دید با موج معکوس مهاجرت از اصفهان به دلیل پیشروی فرونشست چه اتفاقی پیشروی خواهد بود؟ باید توجه داشت که فرونشست زمین نه تنها حیات و صنعت اصفهان، بلکه هویت فرهنگی این شهر را تحت تاثیر قرار میدهد و ممکن است با تشدید روند مهاجرت معکوس، روزی برسد که حتی دیگر امکان فعالیت اقتصادی در اصفهان وجود نداشته باشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بهرام نادی، عضو هیئت علمی دانشگاه و عضو تخصصی کارگروه فرونشست اصفهان؛ رضا اسلامی، مدیرکل سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی اصفهان و عباس حاتمی، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در بخش دوم میزگرد ایسنا به این دسته سوالات پاسخ میدهند که در ادامه میخوانید.
ایسنا: بهطورقطع در صورت فرونشست زمین در اصفهان شاهد مهاجرت خواهیم بود، در این شرایط همین صنایع، نیروی کار خود را از کجا باید تأمین کنند و بهطورقطع صنعت نیز از فرونشست زمین متضرر میشود، همانند وقتی که آب نباشد ۲۳۰۰ واحد سنگبری اصفهان تعطیل خواهند شد.
حاتمی: اینکه چرا بر هویت فرهنگی تأکید دارم به این دلیل است که هویت فرهنگی در کوتاهمدت و میانمدت غیرقابل تأسیس نیست، دوم اینکه باید پرسید آیا عالیقاپو و سیوسه پل نقشی در فرونشست زمین در اصفهان داشتهاند؟ خیر. اما صنعت به دلیل برداشت آب در فرونشست زمین درهرحال نقش داشته است. بنابراین حتی اگر منابع آب رو به اتمام باشد بهجای صنعت و نجات آن باید به هویت و میراث فرهنگی اصفهان توجه کنیم و نجات آن در اولویت قرار گیرد.
نهایتاً به نظر میرسد بخش عمدهای از مسائل نهایتاً به آب ختم شود. حیات اقتصادی استان تا حد بسیار زیادی به آب وابسته است. بحث اصلاً آب شرب نیست. آب برای فعالیت اقتصادی در حوزه کشاورزی، صنعت و خدمات است. اگر ما به فکر منابع آبی پایدار نباشیم که تا اکنون نیز نبودهایم، نمیتوانیم افقهای اقتصادی روشنی برای استان در نظرگیریم.
فعلاً موج مهاجرت بیشتر مربوط به افرادی است که دو یا سه خانه در اصفهان داشتهاند که یکی از خانههای خود را فروخته و تبدیل به زمین در شمال کشور کردهاند، اما این کار برای خانوادههایی که یک خانه در اصفهان دارند، فعلاً امکانپذیر نیست، چراکه به دلیل فعالیت اقتصادی در این شهر، آنها امکان خرید مسکن در شهر دیگر را ندارند.ایسنا: پس به این دلیل است که شاهد مهاجرت از اصفهان هستیم؟
حاتمی: امروز بسیاری از افراد به دلیل شرایط اصفهان، کمآبی و فرونشست زمین در خارج اصفهان یا شمال خانه میخرند. این نشان میدهد که اصفهان کمکم افقهای خود را از دست رفته میبیند. فعلاً موج مهاجرت بیشتر مربوط به افرادی است که دو یا سه خانه در اصفهان داشتهاند که یکی از خانههای خود را فروخته و تبدیل به زمین در شمال کشور کردهاند، اما این کار برای خانوادههایی که یک خانه در اصفهان دارند، فعلاً امکانپذیر نیست، چراکه به دلیل فعالیت اقتصادی در این شهر، آنها امکان خرید مسکن در شهر دیگر را ندارند. بنابراین اینکه موج مهاجرت از اصفهان آرام صورت میگیرد به دلیل این است که اکنون افراد خاصی در حال مهاجرت هستند، اما ممکن است روزی برسد که حتی این افراد نیز اگر دیگر امکان فعالیت اقتصادی در اصفهان نداشته باشد، کلاً از این استان مهاجرت کنند. اگر منابع آبی پایدار نداشته باشیم و اگر آلودگی و فرونشست زمین نیز به آن اضافه شود، اصفهان دیگر جذابیت اقتصادی نخواهد داشت و بهطور خاص اگر فرونشست زمین ادامه پیدا کند، حتی روزی میرسد که با پیشروی فرونشست زمین و افزایش مهاجرت از اصفهان دیگر همین خانههای مردم حتی برای فروش، خریداری نداشته باشد.
با پیشروی فرونشست زمین و کمآبی احتمالاً زمانی میرسد که امکان توسعه فعالیت اقتصادی در استان وجود ندارد، بنابراین ما با شهر و استانی روبرو میشویم که فقیر و روبه زوال خواهد بود. در این وضعیت آن بخشی از جمعیت که در اصفهان باقی ماندهاند با مشکلات بسیار اقتصادی و فقر مواجه خواهند شدایسنا: با پیشروی فرونشست زمین در اصفهان قطعاً بخشی از مردم این شهر امکان مهاجرت در هیچ زمانی را ندارند، وضعیت این دسته افراد چه خواهد شد؟
حاتمی: چنانکه گفته شد با پیشروی فرونشست زمین و کمآبی احتمالاً زمانی میرسد که امکان توسعه فعالیت اقتصادی در استان وجود ندارد، بنابراین ما با شهر و استانی روبرو میشویم که فقیر و روبه زوال خواهد بود. در این وضعیت آن بخشی از جمعیت که در اصفهان باقی ماندهاند با مشکلات بسیار اقتصادی و فقر مواجه خواهند شد، بنابراین اگر در برابر آثار فرونشست زمین فکری نکنیم، همان اتفاقی که بر سر شرق اصفهان و کشاورزان این منطقه به دلیل بیآبی افتاد، برای منطقه مرکزی اصفهان نیز رخ میدهد و در این شرایط مردم مناطق مرکزی اصفهان به مردم فقیر روستایی میپیوندند که احتمال دارد جمعیت عظیم معترض در مرکز کشور و استان شکل گیرد.
ایسنا: طی یک ماه اخیر هفت شبکه خارجی ZDF آلمان، العربیه، و ... خواهان حضور در اصفهان و بررسی وضعیت فرونشست زمین در این شهر بودند، دلیل این حساسیت چیست؟
حاتمی: امروز کشور درگیر مشکلات بسیاری همچون حاشیهنشینی، اعتیاد، تورم، فقر و فرونشست زمین و مقولاتی از این دست است که ما به آن تراکم و انباشت بحران میگوییم. در توضیح تمرکز خبرنگاران خارجی بر فرونشست زمین در اصفهان بهطورقطع آنها در کشورشان با تراکم و انباشت بحران مواجه نیستند، بنابراین بالطبع در این وضعیت آنها فراغ بال بیشتری برای دنبال کردن موضوع مهمی مانند فرونشست زمین و یا اینکه یکی از ستونهای عالیقاپو و یا سی سه پل دچار مشکل شده است، دارند. ما هنوز درگیر مسائل اولیه توسعه هستیم، در حالیکه مسئله دنیا اکنون توسعه پایدار و حفظ میراث بشری است.
ایسنا: اگرچه امروز بسیاری فرونشست زمین را باور کردهاند، اما به نظر میرسد در عمل مسئولان ما به این باور نرسیدهاند و بر این موضوع تمرکز ندارند.
نادی: باور وجود دارد. مدیران ما فرونشست زمین را کتمان نمیکنند. البته باور با عمل متفاوت است. باید توجه داشت که ترک فعل نادرست، سخت است و ادامه آن راحتتر است. وابستگی شدید و اعتیاد ما به آب و انرژی ریشه در تمام ارکان زندگی ما دوانده است که کنده شدن از آن سخت و البته نیازمند سرمایهگذاری بالایی است و در شرایط فعلی توان مالی برای سرمایهگذاری عظیم در جهت تغییر زیرساختهای تأمین آب و انرژی را نداریم. امروز باور فرونشست زمین در همه ایجاد شده است، اما خود من شخصاً اگر بخواهم سبک زندگی خود را در جهت استفاده از انرژی پاک و خورشیدی تغییر دهم، توجیه اقتصادی ندارد، بنابراین ترجیح به ادامه همین مسیری است که یارانه انرژی وجود دارد. اگر مسیر یارانههای بسیار در بخش انرژی و آب مجانی را متوقف کنیم به سبب افزایش سرسامآور تمام مایحتاج زندگی، تمام پیچ و مهرههای سیستم اقتصادی ما بر هم میریزد.
حاتمی: در توضیح این سوال بگویم تصور کنید فردی انواع بیماری دارد و فردی تنها یک بیماری دارد. فردی که انواع بیماری را دارد نمیتواند تمرکز خود را بر بیماری خاص خود داشته باشد، اما فردی که تنها یک بیماری دارد میتواند برای بهبود همان بیماری تلاش کند. متأسفانه ما در کشور با بحرانهای متعددی مواجه هستیم. چنانکه قبلاً نیز گفتم در ایران ما نه با بحران، بلکه با تراکم و انباشت بحران روبهرو هستیم. نکته دوم به اصفهانستیزی برمیگردد که تصویر خوبی از اصفهان در کشور ایجاد نشده و سوم اینکه به شدت نفوذ سیاسی اصفهان در کشور کاهش یافته است که این شرایط موجب شده تا کمتر به مشکلات اصفهان در کشور توجه شود.
ایسنا: اما اکنون بهغیراز اصفهان ستیزی در برابر صحبتهای که درباره پیشروی فرونشست زمین زده میشوند، صحبت از اصفهان هراسی میشود. این موضوع چقدر صحت دارد؟
اسلامی: از آغاز به کار اداره کل زمینشناسی و اکتشافات معدنی سپاهان در مرداد سال ۹۲، موضوع فرونشست زمین از دغدغههای اصلی بوده است. در آذرماه همان سال بعد از بررسیهای صحرایی، ۴۸ ایستگاه GPS در دشتهای مهیار، مبارکه، نجفآباد، اصفهان-برخوار طراحی شده و گزارش و شرح خدمات برای مدیریت بحران استان ارسال شد که متاسفانه اعتبار لازم در این خصوص تخصیص داده نشد. تا اینکه در آذرماه سال ۹۸ طی بازدیدی که ریاست سازمان زمینشناسی از دشت کاشان در منطقه مشکات داشت و جلسهای که در استانداری برگزار شد، بنا شده که اطلس فرونشست دشتهای ممنوعه بحرانی استان تهیه شود. بعد از این جلسه با حمایتهای ریاست سازمان و کمکهای مدیرکل مخاطرات سازمان اطلس دشت کاشان، اصفهان-برخوار اسفند ۹۸ تهیه شد. نکته قابل توجه اینکه به دلیل اهمیت موضوع فرونشست زمین حتی در ایام اوج همهگیری کرونا پایشهای صحرایی متوقف نشد و سال ۹۹ نیز اطلس دشتهای خالدآباد، دشت مهیار تهیه شد. بعدازآن در سال ۱۴۰۰ اطلس دشتهای گلپایگان، اردستان زواره، نجفآباد تهیه شد و همزمان کار مکانیابی، ساخت ایستگاههای GPS در شمال دشت اصفهان برخوار و پایشهای دورهای انجام شد. تمام این کارها ۹ سال طول کشید، موضوعی که در ابتدا با استقبال چندانی از سوی مدیران استانی مواجه نشد، اما اکنون به اولویت نخست استان تبدیل شده است. طبعاً با بیان این موضوع فرونشست زمین در اصفهان، ریسک سرمایهگذاری در استان بالا رفته و شاید بعضی از دوستان از این حیث موضوع اصفهان هراسی را مطرح میکنند.
حاتمی: تفاوت ما دانشگاهیان با بدنه اجرا این است که نباید محافظهکار باشیم، نباید کوتاهمدت فکر کنیم و نباید چشم خود را بر واقعیات ببندیم. اما در عمل مشکل ما این است که نتوانستهایم در مورد مشکلات گفتمان عمومی ایجاد کنیم. شاید با دانشجویان خود صحبت کردهایم، اما با مردم و مسئولان نتوانستهایم و نمیتوانیم به زبان خود آنها صحبت کنیم. برای بسیاری از ما اینکه بخواهیم وارد موضوعات جزیی و خاص شویم، نوعی فاصله گرفتن از شأن آکادمیک تصور شده است. ما زبان علمی را زبانی تعریف کردهایم که غامض و پیچیده است و اساساً قرار نبود که این زبان برای غیر اهلفن قابلدرک باشد. به نظرم زمان آن رسیده که ما علم و دانش را به زبان مردم صحبت کنیم. این زبان نوعی زبان آگاهیبخش است و بر ساخت اجتماعی و یا مردم عادی را مخاطب خود در نظر میگیرد. ما در خصوص مشکل آب باید به زبان کشاورز صحبت کنیم. راهحلهای علمی را باید با بیان آنها و زبان آنها توضیح دهیم. در مورد فرونشست زمین، آلودگی هوا نیز همین زبان را نیاز داریم. اگر موضوعات مزبور ما را وارد مرحله انباشت بحران کرده است، حل آنها نیز نیازمند انرژی بالایی است و بخشی از این انرژی را باید از ساخت اجتماعی بگیریم.
نادی: نکتهای که است ما باید تا زمانی که سقف روی سرمان ریزش نکرده فکری کنیم، اما زمانی که اصفهان بعد از فرونشست دچار تهی شدن منابع آب زیرزمینی شد دیگر نمیتوان کاری کرد. امروز متأسفانه حتی استانهای شمالی کشور همانند استان گلستان باوجود ۴۰ هزار چاه و استان مازندران درگیر فرونشست زمین شدهاند، بنابراین رسالت دانشگاهها، مراکز آموزشی، رسانهها، جامعه مهندسان و نخبگان و سازمانها، آگاهیبخشی به تمام مردم و ارائه راهکارهای درست برای اصلاح ساختار و تبدیل تهدیدها به فرصتها است. هرچند که ادامه مسیر نیازمند سرمایهگذاری ملی در سطح کلان است.
ایسنا: بااینوجود بررسیهای صورت گرفته از پیشروی فرونشست زمین در اصفهان اما به نظر میرسد همچنان با کمبود اعتبار برای بررسی مواجه هستیم. آیا سازمان مدیریت و برنامهریزی اصفهان باوجود آگاهی از این بحران در سال جاری ردیف بودجهای برای آن در نظر گرفت یا خیر؟
اسلامی: در طول سه سالی که سازمان زمینشناسی با بیش از هزار کارشناس روز کار تهیه اطلسهای فرونشست زمین و پایش شبکه GPS فرونشست دشت برخوار _اصفهان را انجام داده، ریالی از محل اعتبارات استانی دریافت نکرده است و همکاریها تنها در سطح مدیریت بحران استان برای اسکان و تأمین غذای کارشناسان در برخی از شهرها بوده است. البته نباید از کمکهای کوچکی که برایم بسیار ارزنده بود، همچون سازمان نظاممهندسی در زمان ریاست مهندس عسکری، اتاق بازرگانی اصفهان، شرکت شهرکهای صنعتی، شرکت خطوط لوله و مخابرات، شرکت نفت و ... حمایتهای شهرداران دولتآباد، حبیبآباد و حتی مدیریت فرودگاه استان یاد نکرد.
ایسنا: دلیل این اتفاق چیست؟
اسلامی: اطلاع ندارم؛ در سال ۹۲ تنها نیازمند ۱۰۰ میلیون تومان برای نصب دستگاههای GPS بر بناهای تاریخی بودیم تا اثر فرونشست زمین بر این آثار را پایش کنیم، اما این هزینه تامین نشد و در سال ۹۸ هزینه نصب یک کفی از ۳۰۰ هزار تومان به ۵ میلیون تومان افزایش یافت و باز همچنان درگیر تأمین اعتبار هستیم.
ایسنا: با توجه به پیشروی فرونشست زمین، آیا باید در انتظار حوادثی همچون متروپل در اصفهان باشیم؟
نادی: اتفاق افتاده است. متروپل را در نظر بگیرید یک آن فرو ریخت. همین متروپل اگر هر روز یک ستون آن خراب میشد شاید اینگونه رسانهای نمیشد، فقط تفاوت متروپل با فرونشست زمین این است که متروپل یک آن فروریخت و ما با صدای یک اتفاق بیدار شدیم، ما امروز با فرونشست زمین کنار آمدهایم. متاسفانه امروز متروپل اصفهان همان فرونشست زمین در وسعت یک شهر است با این تفاوت که فرونشست زمین صدا ندارد. ساختمان ۱۱ طبقه برج زیتون، شهرک نیروی هوایی، شهرک کاوه که متاسفانه از برخی ترکهای ساختمانهای آن کوچه و آسمان نمایان است. دیگر باید چه اتفاقی رخ دهد که باور کنیم. ساختمان مدرسهای را به دلیل فرونشست زمین تخریب کردهاند که روی سر بچهها فرو نریزد. متاسفانه امروز ساختمان برخی مدارس اصفهان از لحاظ پیشروی آثار فرونشست زمین وضعیت خوبی ندارند. تفاوت اصلی دیگر اینکه با تخریب ساختمان زیرساختها از بین نرفته، اما فرونشست به مفهوم تهی شدن تدریجی مخازن آب زیرزمینی و از بین رفتن تدریجی محیطزیست و زیرساختها است.
با پیشروی فرونشست زمین در اصفهان شاهد متروپل های رویت ناپذیر در استان هستیم. فرونشست در حال رخ دادن زیر زمین است که دیده نمیشود، اما این دلیل بر عدم پدیده فرونشست زمین نیست.حاتمی: با پیشروی فرونشست زمین در اصفهان شاهد متروپلهای رویت ناپذیر در استان هستیم. فرونشست در حال رخ دادن زیر زمین است که دیده نمیشود، اما این دلیل بر عدم پدیده فرونشست زمین نیست.
ایسنا: با توجه به وضعیت موجود، آیا سیاستهای فعلی برای مقابله با فرونشست زمین در اصفهان کارآمد است یا خیر؟
حاتمی: تاکنون در مورد مسائل مربوط به استان صحبت کردیم. اما بخشی از معضلات استان مربوط به سیاستهای توسعه در سطح ملی است. نمونه مشخص آن سیاست خودکفایی در حوزه کشاورزی است. براساس این سیاست محصولات زراعی ما در طول ۴۰ سال ۶ برابر شد و از ۱۰ میلیون به ۶۰ میلیون تن رسید. در حالیکه جمعیت ما دو و نیم برابر شده است. درست است که این سیاست خودکفایی اقتصادی تا حدی محقق شده است، اما منابع آبی کشور را نیز به همین نسبت مصرف و ما را با مشکل در این حوزه روبرو کرده است، بهگونهای که بخش عمدهای از دشتهای ما اکنون دشت ممنوعه هستند. بنابراین به نظر میرسد اکنون زمان بازاندیشی اساسی در مورد برخی از سیاستهای کلان توسعه در کشور و ازجمله اصفهان باشد. بنابراین باید در سیاست امنیت غذایی خود در سطح کلان تغییر ایجاد کنیم که در این خصوص آگاهی بخشی مسئولان بسیار مهم است. همینطور ما باید از پارادایم توسعه به هر قیمت به سمت توسعه پایدار حرکت کنیم. این بدان معناست که گفتمان توسعه در ایران نیازمند تغییر جدی است و ضرورت این تغییر در اصفهان بیشتر است. مکرر به این موضوع اشاره کردهام که توسعه در استان اصفهان یک جنگ و نبرد علیه انسان و طبیعت بوده است. ممکن است در کل ایران نیز این وضعیت مصداق داشته باشد، اما در مورد استان اصفهان شکل حاد و شاذ آن وجود دارد. شکل توسعه در استان باید کاملاً دگرگون شود. ریلگذاری توسعه در استان باید تغییر کند. اولویت ما باید طبیعت، محیطزیست و مردم استان و نه تأکید انحصاری بر رشد اقتصادی استان باشد. در این جا وظیفه دانشگاه مشخصتر میشود. گفتمانسازی این موضوع بر عهده دانشگاه و رسانه است.
نادی: این گفتوگوها در حال انجام و سمینارها و جلساتی برگزار شده است، اما باید بدانیم مسیر اشتباه نتیجه اشتباه را دارد، اشتباه بودن مسیر از سال ۱۳۴۵ که دشت اصفهان- برخوار دشت ممنوعه اعلام شد، اما با وجود ممنوعه بودن برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی و توسعه کشاورزی و صنعت صورت گرفت، حالا نصب کنتور به تنهایی بر روی چاههای آب چه سودی دارد؟! جالب اینجاست که بر مبنای اطلاعات شرکت آب منطقهای میزان مجاز تخلیه سالانه آبهای زیرزمینی در دشت اصفهان- برخوار براساس پروانههای بهرهبرداری صادره در دشت اصفهان برخوار ۴۵۰ میلیون مترمکعب و میزان برداشت واقعی سالانه ۲۸۵ میلیون مترمکعب است، به عبارتی میزان برداشت واقعی کمتر از پروانههای صادره است که یکی از دلایل آن خشکی برخی از چاهها میتواند باشد. اطلاعات دستگاههای GPS نشاندهنده فرونشست سالانه ۱۸.۵ سانتیمتر و اطلاعات پیزومتری نشاندهنده افت سالانه یک متری سطح آب زیرزمینی در آبخوان دشت اصفهان- برخوار است. مسیر اشتباه، مسیری است که باعث خشکی زایندهرود، تالاب گاوخونی و ایجاد ترک در سازه شده است. همین مسیر غلط در سطح جهانی عدم کنترل در میزان تولید آلایندهها و گرمای بیسابقه زمین شده است.
ایسنا: آیا در برگشت از مسیر اشتباه، حداقل جریان زایندهرود چقدر ضرورت دارد؟
اسلامی: ما در زمینشناسی مبحثی به نام مرگ آبخوان داریم و زمانی که فضای بین ذرات خاک که آب در آن بوده خالی شد، طبقات بالایی آن را متراکم میکنند، این سلولهای ریز که منبع ذخیره آب بوده دیگر از بین میرود. باید تاکید کنم حتی اگر زایندهرود جاری شود، نمیتواند لایه زیرین خاک را که متراکم شده، تغذیه کند. ما زایندهرود را میخواهیم تا ذخیره ۳.۸ میلیارد مترمکعبی آبخوان را حفظ کنیم، همچنین لایه شنی شسته شده زیر زمین وجود دارد که حدود ۶ سال طول میکشد تا آبگیری کند. باید زایندهرود جاری شود به شرطی که برداشت آب و بارگذاری جدید نداشته باشیم تا این لایه شنی آبگیری کند و آب موجود ریز زمین را از دست ندهیم.
نادی: یک نکته وجود دارد که جریان زایندهرود در صورتی مناسب است که سبب تغذیه آبخوان و برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی شود. میزان تقریبی تغذیه آبخوان اصفهان برخوار طی مدت بازگشایی زایندهرود در طی سه دوره ده روزه تقریباً ۱۸ میلیون مترمکعب برآورد میشود. حال اگر بازگشایی زایندهرود سبب افزایش زمینهای زیرکشت و برداشت بیشتر سالانه آبهای زیرزمین شود، این نوع از بازگشایی نمیتواند سبب بهبود شرایط فرونشست شود، اما دلخوشی و حس خوب مردم اصفهان از جاری بودن زایندهرود واقعیتی غیرقابلانکار است.
اگر میراث فرهنگی در اصفهان دچار فرونشست شوند و مراکز یاد شده به همین دلیل بر روی گردشگران بسته شوند بالطبع بخش گردشگری اصفهان نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. بنابراین میبینیم چگونه بیتوجهی به برداشتهای بیرویه آب و حکمرانی غلط در این حوزه بهتدریج تمام حوزههای اقتصادی یعنی ابتدا بخش کشاورزی سپس بخش صنعت و اکنون بخش خدمات را در برگرفته است.حاتمی: ما در استان اصفهان وارد دورهای از معضلات محیط زیستی شدهایم که میتوان آن را دوره معضلات فراگیر محیط زیستی نام نهاد. نمونه مشخص آن در حوزه آب است. چنانکه میدانیم معضلات آب ابتدا بخش کشاورزی را در برگرفت. سپس و به تدریج وارد بخش صنعت شد و اکنون بخش خدمات را دربرگرفته است. اگر ساختمانها به دلیل برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی دچار فرونشست شوند، یکی از اصلیترین ارکان بخش خدمات یعنی ساختمانسازی به شدت از این موضوع تاثیر خواهد پذیرفت. حوزه دوم در بخش خدمات گردشگری است. اگر میراث فرهنگی در اصفهان دچار فرونشست شوند و مراکز یاد شده به همین دلیل بر روی گردشگران بسته شوند، بالطبع بخش گردشگری اصفهان نیز تحتتاثیر قرار خواهد گرفت. بنابراین میبینیم چگونه بیتوجهی به برداشتهای بیرویه آب و حکمرانی غلط در این حوزه بهتدریج تمام حوزههای اقتصادی یعنی ابتدا بخش کشاورزی سپس بخش صنعت و اکنون بخش خدمات را در برگرفته است. اگر در گذشته حوزه حکمرانی معضلات محیط زیستی و مشکلات مربوط به توسعه ناپایدار موضوعی تزئینی بود، این معضلات اکنون به موضوعی حیاتی تبدیل شده است. اگر در گذشته ما صدای زایندهرود بودیم امروز همینطور باید فریاد زمین باشیم. وظیفه ما است فرونشست زمین این موضوع رویتناپذیر را از طریق آگاهیبخشی به دیگران رویتپذیر سازیم. متروپلهای رویتناپذیر در شهر اصفهان در حال ازدیاد هستند و وظیفه ما آشکار ساختن چنین وضعیتی است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی اقتصادی فرونشست زمین زاينده رود اقتصاد فقر پیشروی فرونشست زمین موضوع فرونشست زمین فعالیت اقتصادی مهاجرت از اصفهان خانه در اصفهان اصفهان برخوار انباشت بحران نظر می رسد سرمایه گذاری آب زیرزمینی زمین شناسی دشت اصفهان زاینده رود بی رویه آب برداشت بی آگاهی بخش بخش خدمات منابع آب کم آبی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۲۰۸۱۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
انتقاد تند آیتالله جوادی آملی از مشکلات اقتصادی کشور: اقتصاد مثل راهپیمایی نیست که سفارش شود و با سفارش حل شود
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، آیت الله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق هفتگی خود که امروز چهارشنبه در مسجد اعظم قم به صورت حضوری و با حضور اقشار مختلف مردم برگزار شد، به شرح حکمت ۱۳۲ و ۱۳۳ نهج البلاغه پرداخت.
بنابر روایت شفقنا، او گفت: کلام حضرت این است که «وَ قَالَ (علیه السلام): إِنَّ لِلَّهِ مَلَکاً یُنَادِی فِی کُلِّ یَوْمٍ: لِدُوا لِلْمَوْتِ، وَ اجْمَعُوا لِلْفَنَاءِ، وَ ابْنُوا لِلْخَرَابِ» و در کلام بعدی می فرماید: «الدُّنْیَا دَارُ مَمَرٍّ لَا دَارُ مَقَرٍّ وَ النَّاسُ فِیهَا رَجُلَانِ رَجُلٌ بَاعَ فِیهَا نَفْسَهُ فَأَوْبَقَهَا وَ رَجُلٌ ابْتَاعَ نَفْسَهُ فَأَعْتَقَهَا»؛ فرشتگان گاهی به انبیاء و اولیاء ندا می دهند که تعبیر در آنجا این است که «الدنیا مزرعة الآخرة»؛ و گاهی هم فرشتگان به غافلان ندا می دهند که در این کلام امیرالمومنین آمده است. امیرالمومنین می فرماید فرشته ای از طرف خدا مامور است و هر روز ندا می کند به غافلان، کسانی که شیفته دنیا هستند، دنیا هم نه یعنی زمین و آسمان، چون دنیا به معنای زمین و آسمان و چشمه و کوه و دریا نیست، اینها نشانه ها و آیات الهی هستند و لذا در قرآن کریم که به اینها قسم یاد می شود، قسم به بینه است، آسمان و زمین حجت حق هستند، آیات الهی هستند، دنیا که مذموم هست، این اعتباریات در دنیاست مانند مقام و پست و مال و ملک، اینها دنیاست و فرشته ها به این گروه از دنیازدگان می گوید که خود را فروختید!
آیتالله جوادی آملی ادامه داد: دنیا محل قرار انسان نیست؛ «الدُّنْیَا دَارُ مَمَرٍّ لَا دَارُ مَقَرٍّ»؛ دنیا قرارگاه نیست، بلکه آخرت قرارگاه است، ما در آخرت به قرارگاه می رسیم و ثابت می شویم و نه ساکن؛ و لذا اگر میلیادرها سال هم آنجا بمانیم خستگی ندارد، همانطور که فرشته ها سالها در آنجا هستند و خستگی ندارند، موجود ثابت منزه از خستگی است و لذا وقتی ما به آخرت و دار القرار می رسیم، ثابت می شویم و نظیر فرشته ها آنجا خستگی نداریم.
او افزود: امیرالمومنین علی علیه السلام می فرماید من سخنگوی رسمی قرآن کریم هستم و من هستم که خبر می دهم قرآن چه گفته است، قرآن کریم دنیا و مردم دنیا و وظیفه مردم در دنیا را معرفی کرده است، فرموده است که دنیا، پنج مرحله دارد، ﴿اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَ تَکاثُرٌ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ﴾؛ شیخ بهایی این آیه را چنین تعبیر کرده اند که دنیا پنج بخش دارد، کودکی، نوجوانی، جوانی، میانسالی و سالمندی که لعب و بازی برای دوران کودکی است و تکاثر برای دوران سالمندی انسان، باید بدانید که کسی با بازی و سرگرمی سیر نمی شود، خسته می شود و به هدف نمی رسد، اگر انسان تشنه بخواهد خود را با لعاب دهان سیراب کند، فریب خورده است.
این مرجع تقلید گفت: در مقابل دنیازدگان، افراد دیگری هستند که آزادمردان هستند، اینها با دنیا معامله کردند، اینها به مقام و پست و جایگاهی هم که می رسند، آن مقام و پست، برده آنهاست نه آنها برده آن جایگاه، ذات اقدس الهی از اینها به احرار، یعنی آزادمردان یاد می کند.
آیت الله جوادی آملی ادامه داد: اصل دیگر این است که خداوند می فرماید من این دنیا که سراسر نور است و همه آیات الهی هستند از آسمان و زمین و چشمه و دریا و خشکی را آفریدم و در اختیار شما قرار دادم و می خواهم که ﴿وَاسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا﴾، از شما می خواهم زمین را استعمار کنید، این استعمار مقدس است، استعمار پلید این است که کشوری کشور دیگری را استعمار کرده و به نفع خودش، کشور او را آباد کند، ولی خدا می فرماید که من از شما طلب می کنم که شما زمین را آباد کنید، از دل کوهها معدن و چشمه در بیاورید، کشورتان را آباد کنید، دنیا را آباد کنید و منتظر غیب نباشید، بلکه خودتان تلاش و کوشش کنید.
او افزود: ذات اقدس الهی از ما طلب کرده که زمین را آباد کنیم و آبادی زمین علم و سواد و مدیریت می خواهد، اقتصاد مثل راهپیمایی نیست که سفارش شود و با سفارش حل شود، دستوری نیست، این یک علم است که مدیریت، جامعیت، زمین شناسی و زمان شناسی می خواهد، لذا باید درس خواند، با سواد شد، آنهایی که درسش را خوانده اند آنها را احترام کنیم و نرنجانیم و از آنها بهره بگیریم.
این مرجع تقلید شیعیان اظهار کرد: حدیثی را امام باقر به نقل از امیرالمومنین نقل فرموده است که کانَ أمیرُ المؤمنینَ علیه السلام یقولُ: «مَن وَجَدَ ماءً و تُرابا ثُمّ افتَقَرَ فَأبعَدَهُ اللّه»، می فرماید کسی که آب دارد، خاک دارد ولی دست فقر را به این طرف و آن طرف دراز می کند، از رحمت خدا به دور است، چنین دولت و ملتی مورد نفرین امیرالمومنین علیه السلام، است.
آیت الله جوادی آملی گفت: اقتصاد از پییچیده ترین کارهاست و با سفارش حل نمی شود لذا باید از متخصصین در این حوزه استفاده کرد، حرمتشان را حفظ کرد و محترم شمرد و همچنین باید افراد متخصصی را در این حوزه تربیت کرد.
۲۷۲۱۸
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1904342